Đau họng rát cổ là tình trạng thường gặp. Đây có thể là triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp thông thường hoặc là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Vậy đau họng rát cổ là bệnh gì? Làm sao cho mau khỏi? Bài viết dưới đây sẽ cho bạn câu trả lời.
Đau họng rát cổ là bệnh gì?
Đau họng rát cổ là tình trạng thường xuyên xảy ra, nhất là thời điểm giao mùa. Đau rát họng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh viêm đường hô hấp hoặc các bệnh lý khác, cụ thể là:
Đau rát cổ họng là do viêm họng
Khi xuất hiện biểu hiện đau rát cổ họng, chắc hẳn điều mà bất kỳ ai cũng nghĩ đến đầu tiên đó là do viêm họng. Triệu chứng thường gặp của viêm họng là cổ họng khô rát, ngứa, thấy đau khi nuốt nước bọt, ho khan hoặc ho có đờm,... Một số trường hợp có thể xuất hiện các triệu chứng khác đi kèm như khản tiếng, mất tiếng, sốt cao,...
Nguyên nhân gây đau họng 80% là do virus gây ra, còn lại là do vi khuẩn và các tác nhân gây kích ứng niêm mạc họng như không khí lạnh, thời tiết hanh khô, khói bụi, thuốc lá, hơi hóa chất độc hại,...
Nếu tình trạng đau rát họng do viêm họng kéo dài trên 2 tháng thì được xem là đã chuyển sang mạn tính, nếu không điều trị đúng cách, tình trạng đau rát họng có thể kéo dài dai dẳng, tái đi tái lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân.
Xem thêm: Tổng quan viêm họng và cách điều trị!
Viêm mũi xoang gây đau rát họng
Đau rát họng có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm mũi xoang. Nguyên nhân là do khi bị viêm xoang, lớp niêm mạc trong lòng các xoang bị vi khuẩn, virus tấn công gây nhiễm trùng, phù nề, sưng viêm. Niêm mạc tiết ra dịch nhầy tích tụ trong các xoang chảy xuống cổ họng, mang theo vi khuẩn, virus gây tổn thương niêm mạc họng.
Nếu viêm xoang không được điều trị tốt lâu dần sẽ hình thành tổn thương dưới dạng các mảng lympho (gọi là viêm họng hạt). Đây là tình trạng mạn tính, bệnh dễ dàng tái phát thường xuyên khi cổ họng tiếp xúc với tác nhân gây kích ứng.
Trào ngược dạ dày thực quản
Một trong những nguyên nhân gây đau rát họng phổ biến mà nhiều người thường không nghĩ đến đó là trào ngược dạ dày thực quản. Tình trạng này xảy ra khi dịch vị acid dạ dày, có thể là cả thức ăn, chảy ngược lên thực quản gây tổn thương niêm mạc hầu họng và thanh quản.
Khi bị trào ngược dạ dày, người bệnh thường xuyên xuất hiện chứng ợ hơi, ợ chua, nóng rát cổ họng, khản tiếng,... Đau rát họng do trào ngược dạ dày có nhiều điểm tương đồng với tình trạng viêm họng nên dễ khiến người bệnh nhầm lẫn mà điều trị không dứt điểm. Vì thế, trào ngược tái phát thường xuyên gây đau họng rát cổ kéo dài, lâu dần chuyển thành mạn tính, khó điều trị khỏi hoàn toàn.
Xem thêm: Bệnh trào ngược dạ dày thực quản và các câu hỏi thường gặp
Cảm lạnh gây sưng đau rát họng
Đau rát cổ họng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý, trong đó có cảm lạnh. Đây là dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết nhất của bệnh cảm lạnh. Nguyên nhân gây cảm cúm thường là do virus hoặc vi khuẩn xâm nhập gây bệnh khi sức đề kháng của cơ thể suy giảm.
Mặc dù đây là bệnh lý thường gặp, ít gây nguy hiểm nhưng lại khiến người bệnh luôn trong trạng thái mệt mỏi, khó chịu với các biểu hiện, ho, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, đau mình mẩy, sốt nhẹ,... Bệnh thường diễn ra trong khoảng từ 7 đến 10 ngày rồi khỏi hẳn.
Nuốt nước bọt thấy đau do viêm amidan
Cổ họng đau rát khi nuốt nước bọt là do đâu? Rất có thể là do viêm amidan. Nguyên nhân gây viêm amidan thường gặp nhất là do liên cầu khuẩn, ngoài ra, một số loại vi khuẩn virus khác cũng có khả năng cao gây bệnh.
Khi viêm amidan xảy ra, người bệnh có thể dễ dàng quan sát thấy amidan sưng to, đỏ, xuất hiện lớp phủ màu vàng. Ngoài triệu chứng đau rát họng khó nuốt, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng khác như nổi hạch, đau cổ, sốt cao trên 38 độ C, cơ thể mệt mỏi, đau đầu, hôi miệng, ăn không ngon,...
Đau rát cổ họng cảnh báo ung thư
Mặc dù đây là nguyên nhân rất hiếm gặp nhưng không có nghĩa là nó không xảy ra. Một số ít trường hợp, đau rát cổ họng có thể là triệu chứng của ung thư thực quản/ ung thư vòm họng,... Tính chất của cơn đau thường kéo dài, đi kèm với đó là cảm giác khó chịu, mệt mỏi triền miên, cơn đau tăng lên và không có dấu hiệu thuyên giảm. Người bệnh cần hết sức lưu ý.
Đau rát cổ họng khi nào cần đi khám bác sĩ?
Thông thường, đau rát cổ họng sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Tuy nhiên, nếu tình trạng đau họng kéo dài trên 1 tuần mà không thuyên giảm, thậm chí còn xuất hiện các biểu hiện bất thường, người bệnh cần đến ngay cơ sở khám chữa bệnh uy tín để được kiểm tra.
Dưới đây là một số triệu chứng người bệnh cần hết sức chú ý khi bị đau rát họng.
Đau họng rát cổ phải làm sao cho nhanh khỏi?
Điều mà ai cũng trăn trở khi gặp tình trạng đau họng rát cổ đó là nên làm gì để cải thiện tình trạng này nhanh nhất? Dưới đây là một số phương pháp được áp dụng phổ biến trong điều trị triệu chứng đau rát cổ họng.
Điều trị y tế
Sau khi được bác sĩ thăm khám và xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp.
- Trường hợp đau rát họng do nhiễm virus, bệnh thường kéo dài từ 5-7 ngày rồi tự khỏi mà có thể không cần điều trị y tế.
- Trường hợp đau rát họng được xác định do vi khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh sử dụng kháng sinh.
- Trường hợp đau rát họng do các bệnh lý khác, người bệnh sẽ được hướng dẫn phác đồ cụ thể điều trị các bệnh lý liên quan.
Đau rát cổ họng nên uống thuốc gì? Ngoài các loại thuốc kể trên, bác sĩ có thể chỉ định một số nhóm thuốc giúp làm giảm triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân, ví dụ như:
Thuốc giảm đau hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen,... dùng cho các trường hợp đau rát họng kèm theo đau đầu, sốt cao trên 38 độ C.
Thuốc kháng histamin: Clorpheniramin, Loratadin,... được chỉ định cho người bị đau rát họng do tiếp xúc với các chất gây kích ứng như khói, bụi,...
Thuốc giảm ho: Codein, Bromhexin,... giúp làm giảm ho khan, ho đờm.
Lưu ý: Người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ về cách dùng, liều dùng để tránh gặp các tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, hại dạ dày, nhờn thuốc,...
Biện pháp chăm sóc kết hợp
Khi bị đau rát cổ họng, ngoài việc điều trị y tế theo đúng chỉ định bác sĩ, bạn cũng cần kết hợp chế độ chăm sóc tại nhà. Một số biện pháp bạn có thể áp dụng là:
Hạn chế nói nhiều, nói to, la hét, nói liên tục, hãy để cổ họng được nghỉ ngơi vài ngày cho cơ thể có đủ thời gian chữa lành tổn thương.
Nên ăn thức ăn dạng lỏng, mềm dễ nuốt, tránh ăn thực phẩm chiên rán, cứng vì có thể gây tổn thương niêm mạc cổ họng.
Súc họng bằng nước muối đều đặn 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi tối sau khi làm sạch răng miệng.
Mỗi ngày nên uống đủ 2 lít nước, nên uống nước ấm để làm dịu niêm mạc cổ họng, tránh để cổ họng khô rát do thiếu nước.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng với đầy đủ các chất dinh dưỡng, bổ sung vitamin khoáng chất từ rau củ quả tươi, sẽ giúp tăng sức đề kháng của cơ thể.
Hạn chế sử dụng đồ uống lạnh, thức ăn lạnh gây kích ứng niêm mạc cổ họng.
Bảo vệ đường hô hấp khi sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm khói bụi, hơi hóa chất,...
Bỏ hút thuốc đồng thời tránh xa khói thuốc lá.
Giữ ấm cơ thể khi thời tiết trở lạnh, đặc biệt là vùng cổ họng.
Chữa đau rát cổ họng bằng mẹo dân gian
Bên cạnh các biện pháp kể trên, bạn có thể áp dụng các mẹo dân gian chữa đau rát họng tại nhà theo các cách dưới đây:
Chữa đau rát cổ họng có đờm bằng mật ong:
Đây là phương pháp trị đau họng tại nhà vô cùng đơn giản và dễ thực hiện tại nhà. Khi cảm thấy ngứa rát cổ họng có đờm, bạn có thể dùng mật ong theo cách sau:
Lấy khoảng 2 thìa cà phê mật ong nguyên chất hòa tan trong khoảng 250ml nước ấm, khuấy đều cho tan hết.
Ngày dùng 2 lần vào buổi sáng và tối để mang lại hiệu quả tốt nhất.
Cách trị đau họng rát cổ bằng lá bạc hà:
Lá bạc hà là thảo dược có tác dụng làm dịu cổ họng, làm loãng đờm, giúp thông thoáng đường thở. Khi bị đau rát họng khó nuốt, bạn có thể dùng lá bạc hà theo cách sau:
Cách 1: Lá bạc hà tươi rửa sạch, xay nhuyễn chắt lấy nước uống. Kiên trì sử dụng hàng ngày đến khi thấy hiệu quả.
Cách 2: Lá bạc hà xay nhuyễn, trộn với 1 ít mật ong nguyên chất, đem hỗn hợp hấp cách thủy trong 10 phút rồi chắt lấy nước cốt, chia làm 2 phần uống trong ngày
Trị đau rát cổ họng khàn tiếng bằng tỏi:
Dùng tỏi chữa đau rát họng là mẹo được rất nhiều người truyền tai nhau sử dụng. Đây là cách đơn giản mà hiệu quả tại nhà, bạn có thể áp dụng phương pháp này theo các bước dưới đây.
Tỏi đem bóc vỏ, rửa sạch.
Ăn trực tiếp 1-2 tép tỏi mỗi ngày.
Tráng miệng bằng 1 cốc nước ấm để khử mùi của tỏi.
Lá húng quế chữa đau rát họng:
Cây húng quế là một loại rau gia vị quen thuộc nhưng rất ít ai biết đến tác dụng chữa đau họng tuyệt vời của lá húng quế. Khi bị đau rát họng, bạn có thể dùng lá húng quế theo cách sau:
Lấy 1 nắm lá húng quế, giã nát với khoảng 100ml nước sôi.
Thêm một ít đường phèn hoặc mật ong vào trộn đều, chắt lấy nước uống, chia 2 phần uống hết trong ngày, kiên trì áp dụng đến khi thấy được hiệu quả.
Quả kha tử chữa đau rát họng khàn tiếng nhanh khỏi
Quả kha tử là một thảo dược quý, tác dụng của nó đã được biết đến từ 2000 năm trước. Từ xa xưa, dân ta đã sử dụng Kha tử chữa đau rát cổ họng, khản tiếng, ho khan, ho gió, ho đờm,... Tác dụng này của Kha tử cao hơn so với bất kỳ loại thảo dược nào khác.
Khi bị ngứa rát họng, bạn có thể dùng quả kha tử theo cách sau:
Lấy 1 quả kha tử khô, bóc bỏ vỏ, tách hạt.
Ngậm lấy phần thịt quả kha tử, nuốt từ từ lấy nước cho đến khi hết chất chát.
Thực hiện nhiều lần trong ngày, cảm giác đau rát cổ họng sẽ sớm cải thiện.
Thay vì sử dụng dược liệu thô khó tìm kiếm, ngậm trực tiếp quả kha tử lượng dược chất tiết ra ít, hiệu quả lâu, bạn có thể sử dụng ngay Chilidol - viên ngậm uống 2 trong 1 với thành phần chính là quả kha tử! Kết hợp với các dược liệu khác như Liên kiều, Cát cánh, Xuyên khung và Cam thảo bắc giúp tăng cường tác dụng lên gấp nhiều lần!
Trên đây là những thông tin liên quan đến tình trạng đau họng rát cổ. Nếu chủ quan không điều trị, đau rát cổ họng có thể tiến triển thành nhiều biến chứng phức tạp. Vì vậy, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp nhất.
Tài liệu tham khảo: